پویش‌ها چه کارکردی دارند؟

درباره پویش‌های اجتماعی که کارکرد‌های حمایتی متنوعی دارند.

سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ حتما تابه‌حال شما هم با فعالیت‌های مردمی زیادی روبه‌رو شده‌اید؛ از شستن ظرف‌های غذای یک مسجد در جشنی عمومی توسط نوجوانان محله تا کمک به بی‌خانمان‌ها! فعالیت‌هایی با حال‌وهوای مذهبی، اجتماعی، محیط‌زیستی، تحصیلی و... که تنوع زیادی دارند و هرکدام هدفی را دنبال می‌کنند. امروزه به چنین فعالیت‌هایی پویش می‌گویند. پویش‌ها گاهی هم با صدای اعتراض به گرانی، گرمای زمین، افزایش قیمت بلیت، تصادفات جاده‌ای و رهاسازی زباله در طبیعت و امثال آن است. در مطلب پیش‌رو از صحبت‌های محمدحسن شربتیان، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه، کمک گرفتیم.

معنی لغوی پویش

حرکت و فعالیت پیگیر در جست‌وجوی چیزی

یاری‌رسانی

پویش نوعی حمایت و یاری‌رسانی برای زندگی اجتماعی است. این فرهنگ از گذشته‌های خیلی دور بین مردم رواج داشته است؛ حمایت پدر از پسر در سطح خانواده، کمک‌های مالی، اجتماعی و اقتصادی به زوج‌های جوان در خویشاوندان، راه‌اندازی صندوق‌های خانوادگی قرض‌الحسنه که از طریق تعاملات خانوادگی در خویشاوندان بسترسازی می‌شود، نمونه‌هایی از یاری‌رسانی سنتی در گذشته است که اکنون در سطح بزرگ‌تر در جامعه و به‌عنوان پویش می‌شناسیم.

هدف پویش‌ها

هدف پویش‌ها با هم فرق دارد؛ مشارکت در جریان‌های اجتماعی یا پیگیری دغدغه‌های مردمی، اطلاع‌رسانی به جامعه و.... همچنین پویش‌ها در زمینه‌های مختلفی راه‌اندازی می‌شوند، مانند:

تهیه جهیزیه
تهیه بسته‌های ارزاق به خانواده‌های نیازمند در مناسبت‌های مختلف
کمک نقدی برای هزینه‌های درمان، اجاره‌خانه و کار‌های مشابه
اعطای وام قرض‌الحسنه با شرایط دریافت و بازپرداخت آسان
کارآفرینی و اشتغال‌زایی برای مددجویان
کار‌های میدانی در محله‌های حاشیه‌ای
برگزاری برنامه‌های فرهنگی و استعدادیابی

ارزش اجتماعی

پویش‌ها در دسته هنجار‌ها و ارزش‌های اجتماعی قرار می‌گیرند و رفته‌رفته با مطلوب‌شناخته‌شدن بین مردم، ارزش‌گذاری می‌شوند.

۳ اصل

برای اینکه یک پویش به موفقیت برسد، باید سه اصل یا شرط را رعایت کند.

ادبیات درست
انتخاب زمان مناسب
سرشاخه درست

هم‌نظری در پویش‌های اجتماعی

در پویش‌های اجتماعی و خیرخواهانه بیشتر افراد در اصل موضوع باهم هم‌نظرند. فرض کنید در کشور با کمبود فراورده‌های خونی یا یک نوع داروی خاص روبه‌رو هستیم؛ بنابراین همه شرکت‌کنندگان برای حمایت از گروهی خاص و با اتفاق نظر، در راستای برطرف‌شدن مشکل در پویش شرکت می‌کنند.

پویش‌های کشوری

پویش مردمی مبارزه با کرونا
دیوار مهربانی به‌مناسبت نوروز باستانی
نذر نان به‌مناسبت میلاد امام‌حسن‌مجتبی (ع) در نانوایی‌ها
نه به چهارشنبه‌سوری خطرناک
پویش مردمی «جشن۴۴» به‌مناسبت دهه فجر
پویش «مراقب خودت باش» در مدارس کشور با هدف فرهنگ‌سازی مقابله با آسیب‌های اجتماعی
تولد حضرت‌رضا (ع) در خیابان امام‌رضا (ع)
سه‌شنبه‌های بدون خودرو

پویش برای آب

برای فرهنگ‌سازی اصلاح الگوی مصرف و مدیریت بهینه آب نیز پویش‌های زیادی برگزار شده است ازجمله:

پویش مردمی «من صدای آب هستم»
پویش ملی «خانه‌تکانی و مدیریت مصرف آب»
پویش ملی «ایران به لبخند تو زیباست»
پویش «نذر آب»

پویش‌های محیط زیستی

همان‌طور که گفته شد، پویش‌ها اهداف مشخصی را دنبال می‌کنند. در زمینه محیط‌زیست نیز یکی از راهکار‌ها برای کاهش پخش و پراکنش انواع پسماند‌ها ازجمله پلاستیک، کاغذ، ضایعات و نخاله‌های ساختمانی در حاشیه محور‌های مواصلاتی، مناطق ساحلی، دریایی و سایر زیستگاه‌های طبیعی کشور، برگزاری پویش و فرهنگ‌سازی در این زمینه است. برخی پویش‌های محیط‌زیستی که در کشور اجرا شده است، عبارت‌اند از:

پویش ملی «مسیر سبز-ایران پاک»
پویش «به احترام زمین»
پویش مردمی «مهربانی با حیات‌وحش»

پویش؛ ابزار انسجام اجتماعی

اگر فرهنگ شهروندی را به‌عنوان پدیده اجتماعی در نظر بگیریم، آن‌وقت پویش‌ها یکی از اشکال و ابزار‌های اجتماعی محسوب می‌شوند که با ترغیب نسل‌های بعدی به فرهنگ یاری‌رسانی، سبب انسجام در جامعه می‌شوند.

راهکار‌هایی برای برگزاری پویش‌های مؤثر

آموزش‌وپرورش می‌تواند این فرهنگ را از مدارس ابتدایی در جامعه نهادینه کند.

رسانه ملی می‌تواند با تولید برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی، اجرای پویش‌های مؤثر را بسترسازی کند.

شهرداری با درنظرگرفتن بودجه و حمایت از گروه‌های هنری مانند تئاتر و همچنین اطلاع‌رسانی در وسایل حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان رسانه اجتماعی، می‌تواند انگیزه عموم را برای شرکت در پویش‌ها افزایش دهد.