خط ویژه، کاهنده ترافیک است یا افزایش‌دهنده؟

مترجم: عادل نجفی | شهرآرانیوز؛ سال‌هاست که متخصصان شهرسازی و ترافیک، در زمینه زندگی شهروندان با یکدیگر در تقابل‌اند. شهرسازان در اندیشه توسعه شهر‌ها و گسترش سکونتگاه‌های باکیفیت بشری، دست به طراحی‌های انسان‌محور می‌زنند و از سوی دیگر، متخصصان حمل‌ونقل باتوجه‌به سبک زندگی ماشینی‌شده شهروندان، طرح‌های ابتکاری ترافیکی خود را پیاده‌سازی می‌کنند. اختصاص خطوط ویژه به خودرو‌های حامل بیش از دو سرنشین ازجمله این ابتکارات است که با هدف کاهش ازدحام ترافیکی در معابر اصلی شهری اجرا می‌شود. اما استفاده از چنین طرح‌هایی ممکن است همواره با نتایج مثبت همراه نباشد.

پژوهشگران اقتصاد شهری، اما بر این باورند که ایجاد ظرفیت‌های شریانی به ایجاد تقاضای بیشتر سفر منجر می‌شود. پدیده‌ای که از آن به‌عنوان «سفر تحمیلی» یاد می‌شود، به زبان اقتصادی این‌گونه تعریف می‌شود: هرگاه بهای یک کالا ارزان باشد، مصرف‌کنندگان بیشتری خواهد داشت.

تردد‌های (سفرهای) شهری نیز مانند یک کالا هستند. سفر نیز به‌خودی‌خود بهایی دارد و اگر مدیریت شهری این بها را بکاهد، شهروندان متقاضی سفر‌های بیشتری خواهند بود.

در ایالات متحده شهر‌های لس‌آنجلس و سانفرانسیسکو شاهد بیشترین ترافیک خودرویی هستند و شهروندان آمریکایی در آن‌ها، سالانه بیش از یکصد ساعت را در ترافیک اتلاف می‌کنند. مدیران این شهر‌ها در تلاش برای غلبه بر این معضل، توسعه خطوط ویژه ترافیکی ازجمله به‌کارگیری ایده خطوط خودرو‌های حامل بیش از دو سرنشین را در دستورکار قرار داده‌اند.

بررسی تجربیات قبلی توسعه خطوط ویژه ترافیکی در این دو شهر نشان می‌دهد که توسعه قبلی خطوط آن‌چنان که باید و شاید کارگشا نبوده است. در مرحله توسعه قبلی در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵، ایجاد خط ویژه HOV فقط سه تا پنج کیلومتر به میانگین سرعت خودرو‌ها اضافه کرد؛ زیرا با ایجاد زیرساخت، متقاضیان بیشتری برای استفاده از آن صف کشیدند.

اما از سوی دیگر، مدل‌سازی آماری این پژوهش نشان می‌دهد در صورت اختصاص دو خط به‌جای یک خط می‌تواند اثرگذاری بیشتری داشته باشد. پژوهشگران در پایان این پژوهش ضمن تأیید اثرگذاری مثبت ایجاد خطوط ویژه، هشدار می‌دهند که ازبین‌رفتن آثار سودمند این خطوط فقط تابعی ازترافیک است و کلان‌شهر‌ها برای حل معضلات ترافیکی خود باید راهکار‌های پایدارتری پیاده کنند.

منبع: spectrumnews1.com